Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας

Διδακτικό σενάριο

"Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας"

1. Συνοπτική Παρουσίαση του Σεναρίου

1.1 Τίτλος

Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας. Μικρή έρευνα γεωγραφικής κατανομής των μαθητών της τάξης, των γονέων και των παππούδων τους και λόγοι μετακίνησης των γονέων από τις γενέτειρές τους. 

1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
Γεωγραφία - Μαθηματικά Ε’ Δημοτικού


1.3 Συμβατότητα με το ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ.

Γεωγραφία: Ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας: Να διακρίνουν και να ερμηνεύουν όσο το επιτρέπει η ηλικία τους τη γεωγραφική κατανομή των Ελλήνων στην επιφάνεια της Γης. 

Μαθηματικά: Συλλογή και επεξεργασία δεδομένων: Να εξασκηθούν στην ανάγνωση και κατασκευή ραβδογράμματος, εικινογράμματος και γραφικών παραστάσεων, καθώς και την οργάνωση δεδομένων σε πίνακες. 

1.4 Τάξη στην οποία απευθύνεται
Τάξη: Ε’ Δημοτικού

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή 

Ως υλικοτεχνική υποδομή χρησιμοποιήθηκαν: 

• Ο Η/Υ της τάξης μαζί με το διαδραστικό πίνακα, έτσι ώστε να βλέπουν όλοι οι μαθητές τις διαδικασίες που έγιναν στο σχολείο. 
• Όλοι οι μαθητές είχαν Η/Υ στο σπίτι τους για να μπορούν να συμπληρώσουν τη φόρμα του Google Drive, να ενημερωθούν μέσω Edmodo, να συνδιαμορφώσουν το κείμενο στο Wikispaces και να δουν το αποτέλεσμα της εργασίας τους στο Blog της τάξης. 
• Για την εργασία αξιοποιούνται και τα προγράμματα της Microsoft: Word, Excel. 

Απαιτούμενες Εφαρμογές  Web 2.0 

• Google Drive (Φόρμες και Υπολογιστικά φύλλα) 
• Blogger 
• Edmodo 
• Wikispaces 
• Slideboom 
• Youtube 

1.6 Σκοπός & Στόχοι της Διδακτικού Σεναρίου

Γενικός Σκοπός: Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές μέσα από την παραπάνω διδακτική ενότητα και τη μικρή σχετική έρευνα πως η γεωγραφική κατανομή της Ελλάδας έχει κατά ένα μέρος τροποποιηθεί από τις ποικίλες επιλογές των γονέων τους και των παππούδων τους. 

Επιμέρους Στόχοι:

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο (Γεωγραφία, Μαθηματικά) 

• Να διακρίνουν και να ερμηνεύουν όσο το επιτρέπει η ηλικία τους τη γεωγραφική κατανομή των Ελλήνων στην επιφάνεια της Γης. 
• Να εξοικειωθούν με τη μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας.
• Να συνειδητοποιήσουν ότι η σημερινή γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας έχει εν μέρει διαμορφωθεί από τις μετακινήσεις των γονέων τους και των παππούδων τους. 
• Να εξασκηθούν στην ανάγνωση και κατασκευή ραβδογράμματος, εικινογράμματος και γραφικών παραστάσεων, καθώς και την οργάνωση δεδομένων σε πίνακες. 
• Να συνεργαστούν μεταξύ τους. 

Ως προς τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών

• Να αναπτύσσουν δεξιότητες ώστε να μπορούν να καταχωρούν αριθμητικά δεδομένα στον υπολογιστή και να τα παρουσιάζουν με πίνακες και γραφήματα, στη συνέχεια να ερμηνεύουν τις μορφές των δεδομένων και να είναι ικανοί να αναζητούν και να επεξεργάζονται πληροφορίες από διάφορες πηγές.
• Να γνωρίσουν όσο το επιτρέπει η ηλικία τους τις δυνατότητες των Νέων Τεχνολογιών και ιδιαίτερα μερικά από τα εργαλεία του Web 2.0. 

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

• Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας. 
• Να αναπτύξουν πρακτικές που προάγουν και αξιοποιούν την αυτενέργεια, τη δημιουργικότητα, τη διερεύνηση και την ανακάλυψη. 
• Να συνδέσουν τη νέα γνώση με την καθημερινή ζωή. 
• Να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής επεξεργασίας και συνεργασίας. 
  
  

1.7 Προαπαιτούμενες γνώσεις

• Να γνωρίζουν τη γεωμορφολογία της Ελλάδας και τη σημασία της.
• Να μπορούν να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται πολυψήφιους αριθμούς. 
• Να χειρίζονται με στοιχειώδη τρόπο τον Η/Υ.

1.8 Εκτιμώμενη διάρκεια
5 διδακτικές ώρες

2. Ανάπτυξη του διδακτικού σεναρίου

2.1 Θεωρητική Προσέγγιση

Το παρόν διδακτικό σενάριο εντάσσεται σε ένα ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο μάθησης, με τη βοήθεια των Νέων Τεχνολογιών, που αποβλέπει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Για το λόγο αυτό, προωθείται η εποικοδομιστική προσέγγιση της γνώσης, μέσω της διερεύνησης και της ανακάλυψης. Οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού διαφοροποιείται και από παρουσιαστής-παντογνώστης ασκεί ρόλο βοηθητικό και διαμεσολαβητικό σε μια προσπάθεια καθοδήγησης και διευκόλυνσης των μαθητών να προσεγγίσουν με διερευνητικό και βιωματικό τρόπο τη γνώση.

Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία επιτρέπει τη μετάβαση από το δασκαλοκεντρικό χαρακτήρα της διάλεξης στο μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης μέσα από την διεξαγωγή της έρευνας και την ανάλυσης των αποτελεσμάτων. Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των ΤΠΕ που συνδυάζουν ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, αλληλεπίδραση των μαθητών μεταξύ τους, αυτενέργεια των μαθητών στην πορεία του μαθήματος, σύνδεση με την καθημερινή ζωή και διαθεματικότητα τείνουν να μεγιστοποιούν τα οφέλη της τεχνολογίας στη σχολική τάξη. Επειδή τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τις εφαρμογές του Web 2.0, προτείνεται η εφαρμογή του συγκεκριμένου σεναρίου στην τάξη με τη βοήθεια ενός Η/Υ κατά την πρώτη φάση (προετοιμασία της έρευνας) και η οργάνωση των μαθητών σε μικρές ομάδες 3-4 μαθητών (επεξεργασία δεδομένων έρευνας). 

2.2 Προτεινόμενο Σενάριο
1η διδακτική ώρα

Κατά την πρώτη διδακτική ώρα, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το θέμα της γεωγραφικής κατανομής του πληθυσμού της Ελλάδας μέσα από μία σχετική παρουσίαση του Slideboom και ζητά από τους μαθητές να ερμηνεύσουν τους λόγους που ορισμένα γεωγραφικά διαμερίσματα παρουσιάζουν μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού σε σχέση με τα υπόλοιπα. Στο τέλος, ανακοινώνεται από τον εκπαιδευτικό η διεξαγωγή μικρής έρευνας σχετικής με τη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού από γενιά σε γενιά. 

2η διδακτική ώρα

Τη δεύτερη διδακτική ώρα, ο εκπαιδευτικός σε συνεργασία με τους μαθητές δημιουργεί ένα ψηφιακό ερωτηματολόγιο (http://goo.gl/NlxX3T) σχετικά με τους τόπους κατοικίας των μαθητών και τους λόγους μετακίνησης των γονέων. Η παραπάνω υπερσύνδεση αναρτάται στην εκπαιδευτική πλατφόρμα Edmodo στην οποία είναι ήδη εγγεγραμμένοι όλοι οι μαθητές. Οι τελευταίοι καλούνται να συμπληρώσουν τη φόρμα με τη βοήθεια των γονέων τους στο σπίτι. Επίσης, δημιουργεί ένα wiki για να αναλάβει μία ομάδα 4-5 μαθητών τη συγγραφή ενός εισαγωγικού κειμένου για την εργασία με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. 

3η διδακτική ώρα

Την τρίτη διδακτική ώρα, οι μαθητές έχουν απαντήσει στο ερωτηματολόγιο και τώρα γίνεται η ομαδική επεξεργασία των δεδομένων που έχουν συλλεχθεί στο υπολογιστικό φύλλο του Google Drive. Οι τόποι καταγωγής τοποθετούνται στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας που ανήκουν. Κατόπιν, προσμετρούνται οι τόποι ανά διαμέρισμα και μετατρέπονται σε ποσοστά. Για την κατανόηση των ποσοστών και τις μετατροπές κλασμάτων σε ποσοστά προβάλλεται σχετικό βίντεο από το Youtube (https://www.youtube.com/watch?v=jXN-Hbjc1bU). Με τα δεδομένα των πινάκων δημιουργούνται και των μαθητών τα σχετικά διαγράμματα. Στο τέλος, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει πως η τελική εργασία θα δημοσιευθεί στο Blog της τάξης. 

4η διδακτική ώρα

Την τέταρτη διδακτική ώρα, ο εκπαιδευτικός έχει δημιουργήσει τρεις ίδιους χάρτες των γεωγραφικών διαμερισμάτων της Ελλάδας και οι μαθητές τοποθετούν στις κατάλληλες θέσεις τα ποσοστά που βρήκαν την προηγούμενη ώρα. Στο τέλος ο εκπαιδευτικός αναρτά την τελική εργασία μαζί με την εισαγωγή από το wiki στο Blog της τάξης. 

5η διδακτική ώρα

Την πέμπτη και τελευταία διδακτική ώρα, προβάλλεται στην ολομέλεια της τάξης η ομαδική εργασία που έχει αναρτηθεί στο Blog από τρεις μαθητές και γίνεται συζήτηση ανά ομάδες των 4-5 μαθητών για τα αποτελέσματα της έρευνας σχετικά τα σημεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Στο τέλος, γίνεται η αξιολόγηση της όλης εργασίας από τους μαθητές. 

2.3 Φύλλα Εργασίας

Φύλλα εργασίας δε δίδονται. Ό,τι οδηγίες είναι απαραίτητες δίδονται στους μαθητές μέσω της πλατφόρμας Edmodo ή του Wikispaces.